Hareket ve Kuvvet: Sürtünmenin yararları, zararları(Fen ve Teknoloji Dersi)

Ders:Fen ve Teknoloji
Ünite:Kuvvet ve hareket
Ödev:Sürtünmenin günlük yaşamımızdaki yararları ve zararları


Hareket :Bir cismin sabit bir noktaya göre zamanla yer değiştirmesine “hareket” denir.
Yer değiştirme:Bir cismin son konumu ile ilk konumu arasındaki farka yer değiştirme denir. Vektörel bir büyüklüktür. ∆X sembolü ile gösterilir.
Yer değiştirme = Son konum – İlk konum
∆X=X2 - X1
Hız :Hareketli bir cismin birim zamandaki yer değiştirme miktarına “hız” denir. Hız, v harfi ile gösterilir, birimi m/s dir. Hız vektörel bir büyüklüktür.
(hız) V= ∆X/ ∆t
∆X=yol(m)
∆t=zaman(s)
V=hız (m/s)
Konum:Sabit eşyaların bulunduğu yere onun konumu denir.
Ortalama hız:
Toplam alınan yol
Ortalama hız =


Vektör Nedir ?
Bir ucu sınırlandırılmış diğer ucu okla yönlendirilmiş doğru parçasına vektör denir. Hız,kuvvet vektörle gösterilir.

Skaler Büyüklük Nedir ? (Sayısal)
Sadece sayı ve birimle ifade edilen büyüklüktür.Uzunluk,yol, yüzey,hacim,kütle,zaman vb. sayısal büyüklüktür. 10m,10cm2,2saat gibi

Vektörel Büyüklük Nedir ?
Yönlü büyüklüklere vektörel büyüklük denir. Hız,kuvvet,ağırlık,ivme vektörel büyüklüktür.

Kuvveti Belirtebilmek İçin Hangi Elemanları Bilmek Gerekir ?
Kuvvetin şiddetini,doğrultusunu,yönünü ve uygulama noktasını bilmeliyiz.

Kuvvetin Etkileri Nelerdir ?
Cismi durdurur. Hareketlendirir. Hızlandırır. Yavaşlatır. Döndürür. Şeklini,yönünü ve doğrultusunu değiştirir.

Kuvvet Vektörle Nasıl Gösterilir ?
Doğrultusu |-------------à
Uygulama noktası A
F=3 nt (Şiddeti)

Kuvvetin Birimleri Nelerdir ?
kgf,grf,nt,dyn dir.

Önemli Kuvvet Eşitlikleri Nelerdir?
1 kg-f = 1000 gr-f
1 kg-f = 9.8 nt (Yaklaşık 10 alınabilir.)
1 gr-f = 980 dyn (Yaklaşık 1000 alınabilir.)
1 kg-f = 1000 . 980 dyn =980.000 dyn = 9.8 .105 dyn
1 nt = 100.000 dyn =105 dyn
Kilogram-kuvvet(kg-f)
gram-kuvvet(gr-f)

Ağırlık İle Kütle Arasında Fark Var mıdır?
Vardır. Kütle Ayda, Dünyada veya Marsta hep aynı değerdedir. Fakat ağırlık cismin bulunduğu yerin yerçekimine göre değişir. Dünyada 60 kg olan fatih hoca aya gitse 10 kg ağırlığa sahip olacaktır. Fakat kütlesi ayda ve dünyada aynı kalacaktı.

Kuvveti Nasıl Ölçeriz?
Kuvveti Ölçmek için dinamometre adı verilen araçtan faydalanılır.Ağırlık bir kuvvet olduğu için dinamometre ile ölçülür.Dinamometre yay ve göstergeden ibarettir. Yayın esneme ve yerçekimi kuvvetinin etkisinden yararlanılarak yapılmıştır.

Etki – Tepki Nedir?
Bütün cisimler kendilerine uygulanan kuvvete eşit şiddette ancak zıt yönlü kuvvet uygular. Bu kurala
etki – tepki prensibi denir.Topun yere atılınca zıplaması gibi…

Her Cismin Eylemsizliği Varmıdır?
Vardır. Cisimler kendilerine bir kuvvet etki etmiyorsa veya toplam kuvvet sıfırsa sonsuza kadar durmaya , hareket ediyorsa sabit hızla hareketine devam eder. Bu kurala cisimlerin eylemsizliği denir.

Sürtünme Yararlımı Zararlımı? (Asıl Ödev)
Cismin hareketine karşı koyan, harekete zıt yöndeki kuvvete sürtünme kuvveti denir.Sürtünme kuvveti birbirine sürtünen yüzeyler arasında oluşur.sürtünme kuvveti yüzeylerin cinsine ve cismin kütlesine bağlıdır.
Sürtünme kuvveti olmasaydı en azından yürüyemezdik. Arabalar frene basınca duramazdı. Cisimleri kolay hareket ettirmek için tekerlek takmazdık.

Sürtünme Kuvvetinin Olumlu Olumsuz Yönleri :
1. Yürümeyi kolaylaştırır. Hareketi zorlaştırır.
2. Sürtünme kuvveti nedeniyle yerine koyduğumuz koltuk ve masa gibi eşyalar yerinde kalır.
3. Metaller arasında oluşan sürtünme sonucu sert metal yumuşak metali aşındırır. Enerji kaybına neden olur. Arabaların motor gücünün yaklaşık %20 si sürtünme kuvvetini yenmeye harcanır.
4. Sporcular ayaklarına giydikleri çıkıntılı ayakkabılar ile daha rahat yere basarlar.
5. Sürtünme kuvveti cisimleri aşındırır .
6. Araba,uçak,gemi ve trenin hızını yavaşlatır.
7. Sürtünme kuvveti olmasaydı dağ yamaçlarındaki kaya ve topraklar kolaylıkla kayardı.
8. Kalemle yazamaz veya yazdıklarımızı silemezdik.
9. Arabalar frene basılınca duramazdı.

Sürtünme Kuvvetini Artırıcı Ve Azaltıcı Yöntemler
1. Çok dik yokuşlara girinti çıkıntı yapılması
2. Kışlık ayakkabıların buzda kaymaması için girintili olması
3. Araçların tekerlerine karda zincir takılması
4. Kayakçıların düz ve pürüzsüz kayak kullanması
5. Ağır cisimlerin altına sürülen yağ veya konulan silindirler
6. Otomobil tekerlerinin mil yataklarına çelik bilye konulması