IOS 17.4 ile uygulamaya giren DMA yasası neleri kapsıyor

Avrupa’da çıkan bazı yasalar Türkiye sanki Apple için özel olarak oluşturulmuş gibi bir izlenim havasında algılanıyor.

Fakat tüm marka ve modelleri bağlıyor.Haksız rekabeti önlemeyi hedef alırken üçüncü taraf market adımı atıldı.Bir çok işletim sistemi kendi marketinde rakip şirketin ürünlerini bulundurmuyor.Bu adımda onlarda yasaya tabi olarak rakiplerinin ürünlerini paylaşacak ve % 30 varan komisyon kalktı.Çok basit bir örnek vereyim Google ,huawei markasına uyguladığı Google ürünlerini kullandırmama ambargosu resmen kalktı.Bir den çok ceza aldı.

Fransa’da kısa bir dönem uygulanan kulaklık ve şarj zorunluluğu haksız rekabet kararı ile kaldırıldı.Tüm dünyada uygulanırken sadece Fransa’ya özel bir uygulama oluşmasını engelledi.

Bu arada Avrupa birliği çevreyi korumak amaçlı uyguladığı yasaya uyumlu olduğu için ( şarj ve kulaklık kaldırılması ) Apple markasını haklı gördü.

DMA yasası tek taraflı olmuyor tüketici ve şirketi koruyor.Yasa kapsamında olan ve bilinmeyen bir çok madde var.

DMA yasasının genel içeriği :
1-Ortak şarj aleti ve şarj soketi.Typ-C zorunluluğu ( şuan için gelecekte Port yeni bir standart çıkabilir ) getirildi.Tüketici istediği şarj cihazı kullanabilir ancak cihaza verebilecek hasarda şirket garanti kapsandan çıkarma hakkı var.
2-Çıkarılabilir pil.Markalar kullanıcıya pili kolaylıkla çıkarıp değiştirme hakkı tüm şirketlere geldi.Yanlız tüketici kendi kararı ile değişim yapma hakkı , şirketlerin bu değişimden doğan donanımsal sorunlarda garanti kapsamında çıkarabilir.Teknik servis olarak onarım yapmama hakkıda kazandı.Pil değişiminden doğan ,sıvı teması hatası ( IP68 vs.aranmayacak ) garanti kapsamı dışında kaldı.
3-Şirketler en güncel model çıkış tarihinden başlayarak 5 yıl parça bulundurma desteği zorumlu.Örnek iPhone 15 serisinden beş model geriye gittiğimiz de iphone 11 ve altı modellere destek sunmama hakkı resmen sunuldu.( diğer markalar içinde geçerli )
4-Bir marka işletim sistemi sunduğumda bir önceki işletim sistemine destek verme zorunluluğu başladı.Şuan IOS 17 ve IOS 16 destek verirken alt işletim sistemlerine güncelleme ve uygulama desteği vermek zorunda değil.Şirket seçenek sunabilir ama 90 gün geçince kullanıcılara üst sürümlere geçmesini zorunluluk hakkı bulunuyor.IOS 15 halen destek var güncelleme alıyor.
5-Bir şirket ve kullanıcı maddi zarara uğratılmaz.Bu adım önü açık bir detay.Şirket üst model ( amiral seri ) sunarken alt model uygun fiyatlı cihaz sunmak zorunda.Fakat cihazdaki donanım 6 yıl geriye gidebilir.Basit bir örnekle iphone 15 serisine ucuz model için ( Apple ES sürümü ) XS serisinin işlemci donanımlı bir 15 serisi sunabilir.Ticari şirket en son modelde donanımı faklılaştırıp belirlediği fiyattan satabilir.
6-Ticari sebelerden ( vergi ve kar marjı düşerse ) belirlediği ülkeden çıkabilir.Sadece çıktığı tarihten 1 yıl geriye garanti sunar.Süre dolduğunda o ülkede destek vermeme hakkı bulunur.
7-Şirket ürünlerini bölgesel satabilir ve satılan bölge dışında kullanan tüketicilere garanti ve destek sunmaz.
8-Satın alınan ürün bir yıl ( 12 ay ) garanti süresine sahip olacak.( Uzun zamandır zaten uygulamda )
9-Şirket ticari ücret ödemede üçüncü taraf ödeme yöntemi sunmak zorunda.Apple Pay yanıda her yöntemi kullanabilir.Fakat % 5 komisyon alma hakkı saklıdır.

Bir çok detay var.Sadece bizi ilgilendiren kısımlara baktık.Apple için yakınılan bir çok özel durum net olarak belirlendi.Sadece Avrupa topluluğu ülkeleri için geçerlidir.